De jobbonus: nuttig medicijn of overdosis?

Met André Decoster.

1. De nieuwe jobbonus zorgt voor extra koopkracht aan de onderkant van de loonverdeling.
2. De jobbonus versterkt de financiële prikkels om te gaan werken.
3. Maar de jobbonus verhoogt ook de zo al hoge marginale aanslagvoeten voor lage lonen.
4. Op middellange termijn kan dat aanleiding geven tot een lage-loonval.
5. De Jobbonus is geen silverbullet: de selectieve focus van het instrument op de onderkant van de loonverdeling zorgt voor hoge marginale aanslagvoeten. Maar minder selectief zou het instrument veel duurder maken.
6. Net daarom vragen we ons af of, gegeven de reeds bestaande federale sociale en fiscale werkbonus, de baat van deze extra prikkel de extra kosten kan verantwoorden.
   

   ---

De rekening van het kind: hoeveel financiële steun ontvangt een gezin voor haar kinderen?

De federale en Vlaamse overheid ondersteunen gezinnen op meer dan een manier. Een deel van die steun is heel zichtbaar, zoals het groeipakket (de vroegere kinderbijslagen) of studietoelagen (of ‘selectieve participatietoelagen’), terwijl andere steun dat veel minder is, zoals de verschillende belastingverminderingen in de personenbelasting en de onroerende voorheffing. In deze blogpost geef ik een overzicht van de belangrijkste vormen van directe financiële steun aan gezinnen. Subsidies of voordeeltarieven voor diensten (bv. het voordeeltarief voor openbaar vervoer voor grote gezinnen) zijn niet mee opgenomen. Deze oefening is een uitloper van een opdracht die ik uitvoerde voor het kinderbijslagfonds MyFamily, voor de ontwikkeling van het Kindkompas, een vrij te gebruiken online simulator.

Vlaams pleidooi voor lagere BTW op elektriciteit: niet sociaal, niet ecologisch, wel cynisch

Met Frank Vandenbroucke (UvA).

Verscheen als opiniebijdrage in De Standaard van 22 juli 2019.

Informateur Bart De Wever stelt voor dat de Vlaamse Regering aan de federale regering vraagt om de BTW op de elektriciteit te verlagen. Dit is niet sociaal, niet ecologisch, en een cynische afwenteling van de eigen Vlaamse verantwoordelijkheid.

De elektriciteitsprijzen zijn de voorbije vijf jaar in Vlaanderen met 40% gestegen. De verhoging van de BTW van 6% naar 21% verklaart ongeveer een derde van deze stijging; hogere netvergoedingen en Vlaamse heffingen verklaren méér dan de helft van de toename; de producentenprijs verklaart minder dan 14% van de toename. Wat nu? We zetten sociale en ecologische overwegingen op een rij.

Koopkracht: wat zit er achter de schermen van gemiddelden?

Met André Decoster (KU Leuven)

[In een recent Leuvens Economisch Standpunt analyseerden de auteurs de impact van het beleid van de regering Michel op de koopkracht van gezinnen voor de periode 2014-2020.]

Het welles-nietesdebat over hoe de “koopkracht” geëvolueerd is onder de voorbije regering, is een schoolvoorbeeld van de uitdaging om cijfermateriaal zinvol aan te wenden in het publieke debat.

Er doen heel wat cijfers de ronde. Vaak wordt er verwezen naar een studie van de Nationale Bank. Die stelt in haar economische projecties van december 2018 inderdaad: “Gecumuleerd over de komende drie jaren, neemt de koopkracht van de particulieren toe met zowat 5%”. Maar dat gaat over de jaren 2019-2020-2021, en de Bank voegt er trouwens meteen aan toe: “Rekening houdend met de verwachte bevolkingsgroei, stemt dat overeen met bijna 3,5% per persoon”.[1] In haar Economische Vooruitzichten van februari 2019 vermeldt het Federaal Planbureau: “het reëel beschikbaar inkomen van de particulieren steeg vorig jaar met 1,2 %. De koopkracht werd ondersteund door een aanzienlijke toename van de werkgelegenheid en door fiscale maatregelen, maar de indexering van de lonen en de sociale uitkeringen bleef achter op de inflatie. Voor 2019 wordt een meer uitgesproken koopkrachttoename van 2,1% verwacht dankzij bijkomende verlagingen van de personenbelasting (in het kader van de taxshift) en een hogere indexering van de lonen in de privésector”. Collega Gert Peersman ziet in zijn studie die in Knack verscheen een toename van het reëel beschikbaar inkomen over de periode 2014-2018 van ongeveer 4%, maar merkt op dat dit lager is dan in de buurlanden. Per hoofd van de bevolking is dat trouwens slechts 2%.

Waarom de Bijzondere Bijdrage voor de Sociale Zekerheid op de schop moet

Erg goed nieuws dat OpenVld de Bijzondere Bijdrage voor de Sociale Zekerheid (hierna BBSZ) grondig wil hervormen. De BBSZ is een draak van een instrument, dat hopelijk snel de vuilbak in kan, mits compensatie d.m.v. de algemene werknemersbijdragen.

De BBSZ werd in 1994 door de regering Dehaene ingevoerd als onderdeel van het Globaal Plan om de tekorten in de Sociale Zekerheid te verminderen, en kwam bovenop de ‘gewone’ sociale zekerheidsbijdragen. De BBSZ wordt berekend op het gezamenlijke netto-gezinsinkomen, van werknemers en hoge ambtenaren. Ze verschilt dus van de meeste andere (para)fiscale lasten, die vrijwel uitsluitend op individuele basis berekend worden. De inkomsten bedroegen in 2017 een kleine € 900 miljoen. In het budget van 2014 ging het om 1,2% van totale inkomsten voor de Sociale Zekerheid binnen globaal beheer.

Figuur 1: Verdeling inkomsten voor de Sociale Zekerheid (2014)

Vier redenen waarom we de BBSZ beter kwijt dan rijk zijn:

Vliegtaks totaal zinloos? Het tegendeel is waar

Co-auteur: Kevin Spiritus (Erasmus Universiteit Rotterdam) – @kevinspiritus.
Deze blogpost werd op 8/3/2019 gepubliceerd op demorgen.be.

De vliegtaks is de afgelopen weken veel over de tongen gegaan. Vliegreizen zijn vrijgesteld van BTW en kerosine van accijnzen, wat hen tot mikpunt maakt van klimaatbetogers en politici. Maar ook onder economen is er een breed draagvlak om die belastingvoordelen op te heffen.

Reactie op “Vliegtaks is totaal zinloos” (Luc Nijs, DM 5/3/2019)

De uitspraken van Luc Nijs in een opiniebijdrage in De Morgen over de vliegtuigtaks zijn grotesk en fout. Hij haalt er bovendien de economist Arthur Pigou (1877–1959) bij, en laat de overleden man zijn standpunten van toen ie nog leefde tegenspreken:

“Maar Pigou besefte ook dat zoiets alleen maar werkt als aan een aantal voorwaarden is voldaan. De heffing moet voldoende hoog zijn om de milieuschade effectief te dekken, moet gemodelleerd zijn om de kost van de schade ook effectief te dekken en er moet een alternatief zijn (substitutie). Anders zo besefte hij, is het een ordinaire heffing en begrotingsoefening. Ook besefte hij dat de heffing regressief was.”

Erg benieuwd naar de bibliografische referenties van Nijs.